THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Vận dụng phương pháp tình huống trong dạy học nội dung pháp luật trong môn Giáo dục công dân ở trường trung học phổ thông
Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học Bộ môn Giáo dục Chính trị.
Mã số: 9.14.01.11
Nghiên cứu sinh: Hồ Thanh Hải
Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Đào Đức Doãn
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
Vận dụng phương pháp tình huống trong dạy học pháp luật ở môn giáo dục công dân là phương pháp dạy học mà giáo viên thực hiện mục tiêu dạy học đã đề ra bằng cách sử dụng những tình huống pháp luật có thật hay giả định có chứa vấn đề cần giải quyết để giúp học sinh tự phân tích, xử lý tình huống, trên cơ sở đó tự khám phá ra kiến thức mới, luyện tập và vận dụng kiến thức đã học và kinh nghiệm sẵn có vào giải quyết vấn đề của việc thực hiện pháp luật trong đời sống thực tiễn. Ưu điểm nổi bật của việc vận dụng phương pháp tình huống trong dạy học pháp luật ở môn giáo dục công dân là giúp học sinh gắn kết kiến thức pháp luật trong bài học với thực tiễn cuộc sống, tạo hứng thú học tập và phát huy tính tích cực học tập của học sinh. Nhược điểm chủ yếu của vận dụng phương pháp tình huống gắn liền với vai trò chủ quan của giáo viên bộ môn trong tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện, môi trường cho học sinh tham gia hoạt động học tập với tư cách là chủ thể; gắn liền với khả năng của học sinh trong giao tiếp, hợp tác và huy động kiến thức, kinh nghiệm sẵn có để xử lí tình huống, giải quyết vấn đề. Để khắc phục nhược điểm, phát huy ưu điểm của phương pháp tình huống nhằm khai thác tối đa tiềm năng của phương pháp này trong dạy học nội dung pháp luật trong môn giáo dục công dân cấp THPT, giáo viên môn học cần tổ chức các hoạt động dạy học bằng các nguyên tắc, biện pháp phù hợp.
Các nguyên tắc mà dạy học tình huống phải tuân thủ là: 1) bảo đảm mục tiêu dạy học; 2) bảo đảm tình huống pháp luật phải là tình huống có vấn đề và theo quy định của pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam 3) bảo đảm tính thực tiễn; 4) bảo đảm phát huy tính tích cực học tập của HS; 5) bảo đảm tính vừa sức.
Các biện pháp mà dạy học tình huống phải vận dụng là: 1) biện pháp chuẩn bị cho dạy học tình huống gồm: xác định đúng mục tiêu, lựa chọn được nội dung dạy học pháp luật phù hợp và lựa chọn, xây dựng được tình huống pháp luật có vấn đề về thực hiện pháp luật (tình huống giả định hoặc tình huống có thực) phù hợp với quy định của pháp luật, đặc điểm tâm – sinh lí của học sinh và điều kiện kinh tế, xã hội, văn hóa của từng vùng miền; 2) biện pháp tổ chức dạy học giải quyết tình huống pháp luật gồm: giới thiệu tình huống, phân tích tình huống và giải quyết vấn đề, xử lí tình huống pháp luật; 3) biện pháp đánh giá kết quả giáo dục trong dạy học vận dụng phương pháp tình huống pháp luật gồm kiểm tra, đánh giá thông qua quan sát thái độ, hành vi và kiểm tra, đánh giá thông qua sản phẩm.
Kết quả thực nghiệm sư phạm mà luận án đã tiến hành đã khẳng định các nguyên tắc, biện pháp vận dụng phương pháp tình huống trong dạy học nội dung pháp luật trong môn giáo dục công dân cấp THPT mà luận án đề xuất là khả thi và có tác động tích cực trong việc nâng cao chất lượng dạy học pháp luật và phát huy tính tích cực học tập của học sinh. Các nguyên tắc, biện pháp dạy học này có thể áp dụng rộng rãi cho việc vận dụng phương pháp tình huống trong dạy học nội dung pháp luật trong môn giáo dục công dân cấp THPT trên cả nước.
