Chương 1. HIỂU BIẾT CHUNG VỀ LÃNH THỔ QUỐC GIA VÀ BIÊN GIỚI QUỐC GIA
1.1. LÃNH THỔ QUỐC GIA, BIÊN GIỚI QUỐC GIA
1.1.1. Lãnh thổ quốc gia
a) Khái niệm
Lãnh thổ quốc gia, là phạm vì không gian được giới hạn bởi biên giới quốc gia, thuộc chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ của một quốc gia, trong đó quốc gia có quyền định ra một chế độ pháp lý cho việc quản lý, bảo vệ các quyền và lợi ích của quốc gia trong phạm vi lãnh thổ đó.
Lãnh thổ thuộc chủ quyền quốc gia bao gồm: Vùng đất (kể cả các đảo và quần đảo), vùng biển ( nội thủy và lãnh hải) và vùng trời. Theo luật pháp quốc tế và các điều ước quốc tế, lãnh thổ quốc gia còn bao gồm phần lãnh thổ quốc gia đặc biệt như: vùng tiếp giáp lãnh hài, vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phản quốc gia, đại sứ quán, lãnh sự quán, tàu thuyền nhà nước, tàu thuyền quân sự… Chủ quyền đối với lãnh thổ quốc gia là tuyệt đối và bất khả xâm phạm. Riêng đối với lãnh thổ đặc biệt, các quốc gia sở hữu thực hiện các quyền và lợi ích của mình, nhưng phải tuân thủ luật pháp của nước sở tại và luật pháp quốc tế cũng như các điều ước quốc tế liên quan đã ký kết và các quy chế chung được áp dụng đối với lãnh thổ đặc biệt.
b) Vị trí, tầm quan trọng của lãnh thổ quốc gia
Lãnh thổ quốc gia là một trong ba yếu tố cơ bản hợp thành quốc gia bao gồm: Lãnh thổ, Dân cư, Nhà nước. Nó gắn liền với lợi ích về chính trị, kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh của mỗi quốc gia. Do đó, lãnh thổ quốc gia là cơ sở, nền tảng vật chất cho mỗi quốc gia tồn tại và phát triển trong phạm vi lãnh thổ của mình. Đồng thời, lãnh thổ quốc gia còn liên quan với các quốc gia khác, trước hết là các quốc gia láng giềng hoặc các quốc gia trong khu vực.
Lãnh thổ quốc gia là điều kiện vật chất, là môi trường sống, sinh tồn và phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc; không có lãnh thổ thì không có quốc gia đúng nghĩa của nó.
Bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia đã trở thành vấn đề sống còn của mỗi quốc gia, dân tộc.
c) Thành phần của lãnh thổ quốc gia
Lãnh thổ quốc gia bao gồm ba bộ phận cấu thành là: Vùng đất, vùng nước và vùng trời. Ngoài ra, còn có các bộ phận lãnh thổ quốc gia khác gọi là lãnh thổ quốc gia đặc biệt (bổ sung).
Vùng đất lãnh thổ quốc gia:
Vùng đất thuộc lãnh thổ quốc gia bao gồm toàn bộ đất liền, các hải đảo và tầng ngầm dưới lòng đất; giới hạn độ sâu của tầng đất ngầm được tỉnh từ bề mặt của quả đất đến tâm quả đất.
