CHƯƠNG 1. THAM VẤN TÂM LÍ LÀ MỘT KHOA HỌC ỨNG DỤNG
Câu hỏi: Cân bao nhiêu nhà tâm lí học để có thể chuyển dời một củ hành?
Trả lời: Chỉ cần một người, nhưng củ hành phải thực sự muốn di chuyển.
Câu truyện vui trên phản ánh triết lí của sự thay đổi trong tham vấn tâm lí là: Bất cứ thay đồi nào diễn ra trong cuộc đời bạn phải bắt đầu từ bạn với những cố gắng của chính bạn. Nhà tâm lí học có thể hướng dẫn bạn vượt qua những nan đề của bạn, nhưng không ai có thể làm thay bạn.
(Raymond Lloyd Richmond)
Trong chương một, hoạt động tham vẫn tâm lí được nhìn nhận như một ngành khoa học ứng dụng. Chúng tôi sẽ phân biệt các khái niệm gần gũi với tham vấn, như trợ giúp tâm lí, tham văn tâm lí, tư vẫn và trị liệu tâm lí. Cùng với các khái niệm này chúng tôi sẽ trình bày mỗi quan hệ giữa các ngành trợ giúp, như: Tâm lí học, Tham văn, Công tác xã hội và Tâm thần học để người học thấy được ranh giới giữa các khoa học có chung một hoạt động trợ giúp tâm lí con người. Do tham vẫn tâm lí là một khoa học và một nghẽ, nên việc xác định mục đích và nhiệm vụ của nó là hết sức cần thiết. Cuốn “Tham vấn tâm lĩ này được trình bày dưới góc độ tham vẫn cá nhân, vì vậy việc giới thiệu sơ bộ về tham vẫn nhóm và tham vấn gia đình, theo chúng tôi, là cần thiết trong chương này.
I. CÁC KHÁI NIỆM
Cuộc sống luôn luôn đặt ra những khó khăn, thách thức buộc con người phải đương đầu. Với nhiều người, họ có thể dễ dàng hoặc vất vả tự vượt qua những khó khăn mà không cần tới sự trợ giúp của người khác. Nhưng có không ít người đã không tự làm được điều này, họ cần một sự trợ giúp mang tính khoa học và chuyên nghiệp để có thể vượt qua được những khó khăn của mình. Trong trường hợp không quan tâm đến sự giúp đỡ bên ngoài, cá nhân có thể tự hủy hoại bản thân và người khác để có được một cuộc sống hạnh phúc hơn. Tham vấn tâm lí ra đời chính là để giúp đỡ các cá nhân, nhóm người theo cách này hay cách khác, có được một cuộc sống hạnh phúc hơn. Trước khi bàn về tham vấn với tư cách là một khoa học, có một số thuật ngữ thường dùng gần với khái niệm tham vẫn cần được làm sáng tỏ.
1. Trợ giúp tâm lí
Trợ giúp là một khái niệm chung nhất, được dùng trong các mối quan hệ giao tiếp đời thường, theo cách “giúp nhau” ai đó giúp ai đó. Đặc biệt, khái niệm được sử dụng nhiều trong các lĩnh vực hoạt động thực hành như tâm lí học, công tác xã hội, tham vấn, tâm thần học. Khái niệm “trợ giúp” tồn tại từ khi xuất hiện xã hội loài người và hoạt động trợ giúp này có trước khi các ngành khoa học trợ giúp ra đời. Những hiện tượng liên kết giữa con người với nhau như: “Lá lành đùm lá rách”, “Cưu mang”, “Hỗ trợ”… không đơn thuần chỉ nói đến khía cạnh giúp đỡ vật chất, mà đằng sau chúng còn chứa đựng ý
Một số người có những tư chất “bẩm sinh” để làm tham văn. Một số khác không thể trở thành nhà tham vẫn tốt dù đã qua nhiều khóa đào tạo. Hầu hết chúng ta đang ở đâu đó giữa những người này. Chúng ta bắt đầu tham vẫn với vô số thói quen tốt và xấu. Vì vậy chúng ta phải được đào tạo và thường xuyên nghiên cứu các nguyên tắc chung mà một nhà tham vẫn cần phải làm và có lẽ quan trọng hơn là những gì không nên làm trong tham vẫn.
