Chương 1. NGUYÊN LÝ ĐIỀU TIẾT NƯỚC CHO CÂY TRỒNG
1.1. ẢNH HƯỞNG CỦA TƯỚI NƯỚC ĐỐI VỚI ĐIỀU KIỆN NGOẠI CẢNH VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÂY TRỒNG
Tác dụng của tưới nước đối với môi trường và sự sinh trường phát triển của cây trống có thể thấy rõ ở hai mặt: Một là bổ sung thêm lượng nước và lượng chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng mà đất cung cấp chưa đủ; hai là gây ảnh hưởng đến các quá trình biến đổi lý hóa tính, hoạt động của các loài vi sinh vật trong đất và điều kiện tiểu khí hậu đồng ruộng.
1.1.1. Ảnh hưởng của tưới nước đối với đất đai trồng trọt
Tưới nước có thể làm thay đổi phương hướng của quá trình biến đổi của đất đai. Ảnh hưởng của tưới nước đối với đất được thể hiện ở nhiều mặt: Làm thay đổi lý tính đất, ảnh hưởng tới các quá trình hóa học, sinh vật học trong đất, quá trình phá huỷ hoặc tích luỹ chất hữu cơ v.v…
Sự thay đổi lý tính đất biểu hiện trước hết ở chỗ làm thay đổi kích thước cấp hạt của đất. Theo B.O. Ghienkỏ, tưới nước làm giảm cấp hạt có kích thước 3-1mm và làm tăng cấp hạt có kích thước bé ở lớp đất 0-20cm.
Dung trọng đất tăng lên, độ rồng và tính thấm của đất giảm xuống, nhất là lớp đất mặt. Nước trong đất nhiều hay ít trực tiếp ảnh hưởng tới sự thoáng khí của đất trống. Trong khe rỗng của đất có nước và không khí, nước nhiều thì không khí ít và ngược lại. Để đảm bảo rễ cây hô hấp thuận lợi thì ở ruộng khô có thể tích không khítối thiểu phải bằng 10% thể tích khe rỗng. Nước quá nhiều sẽ bị thiếu không khí, rễ cây hô hấp khó khăn, lúc đó rễ cây tiết ra chất độc. Kéo dài tình trạng thiếu không khí sẽ gây độc cho cây trồng, hô hấp sẽ kém và cuối cùng thì ngừng hẳn. Đối với cây lúa là cây ưa sống dưới nước, rễ lúa cũng cần không khí để hô hấp. Do cấu tạo đặc biệt, rẻ lúa có thể lấy không khí từ trên không qua các ống rỗng của lá và của thân cây để chuyển xuống rễ. Nhưng nếu ngập quá sâu, để đảm bảo hô hấp bình thường và đủ ánh sáng cây lúa sẽ vươn cao, đường thông hơi của cây lúa sẽ mở rộng, ống cây cũng lớn và tế bào mỏng, thân cây mềm yếu dễ gẫy đó.
Tưới nước sẽ ảnh hưởng tới chế độ nhiệt trong đất. Tỷ nhiệt của nước lớn hơn tỷ nhiệt của không khí 3300 lần, lớn hơn tỷ nhiệt của đất khô 4-5 lần. Do đó lượng nước và không khí trong đất nhiều hay ít ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệt độ của đất.
