Chương I. NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ TRẮC ĐỊA
1.1. CÁC ĐƠN VỊ ĐO DÙNG TRONG TRẮC ĐỊA
Trong trắc địa thường phải đo các đại lượng hình học như chiều dài, góc bằng, góc đứng,… và các đại lượng vật lý như gia tốc trọng trường, các yếu tố khí tượng thuỷ văn… Trong mục này ta tìm hiểu về các đơn vị đo chiều dài và đo góc.
1.1.1. Đơn vị đo chiều dài
Năm 1790 các nhà Khoa học người Pháp đã đo đường kinh tuyến Trái đất và nêu ra chuẩn độ dài là một phần mười triệu đoạn đường kinh tuyến từ xích đạo qua Paris đến Bắc cực gọi là 1 “mét”. Căn cứ vào độ dài đó người ta dùng platin chế tạo ra chiếc thước dài 1 mét chuẩn đầu tiên.
Năm 1889, Hội nghị Cân đo Quốc tế đã chính thức thông qua “chuẩn gốc quốc tế” của mét. Đó là thanh hợp kim platin – iridi tiết diện hình chữ X, có độ dài bằng một phần bốn mươi triệu đường kinh tuyến Trái đất. Bản “gốc” này được cất giữ tại Viện Cân đo Quốc tế ở Paris. Các bản sao mét tiêu chuẩn do các nước làm phải được định kỳ kiểm tra tại Paris.
Từ sau thế kỷ 19, độ chính xác của thước chuẩn hợp kim platin – iridi không còn đáp ứng được yêu cầu đo lường các phần tử vô cùng nhỏ, vì thế năm 1960 đơn vị đo dài đã được chuyển sang một dạng đơn vị khác đó là bước sóng ánh sáng: một mét là chiều dài bằng 1650763,73 chiều dài của bước sóng bức xạ trong chân không của nguyên tửKripton – 86, tương đương với quỹ đạo chuyển dời của điện tử tương đương với 2 mức năng lượng 2P10 và 2P5
+ 1 mét (m) = 10 decimet (dm) = 102 centimet (cm) = 10 milimet (mm) = 10° micromet (µm) = 10° nanomet (nm).
+ Đơn vị đo diện tích ở thực địa thường dùng là mét vuông (m²), kilomet vuông (km²), hecta (ha)
1km² 100m² = 100 ha, lha = 10m²
+ Đơn vị đo diện tích trên bản đồ thường là cm², mm²
1.1.2. Đơn vị đo góc
1. Độ: ký hiệu là (9) là góc ở tâm đường tròn chắn bởi một cung tròn có chiều dài bằng 1/360 chu vi hình tròn, 1 độ chia thành 60 phút, 1 phút chia thành 60 giây và được ký hiệu là (“,”, “)
Ví dụ: góc A được viết A = 70°30′12”
Tuy nhiên góc có thể viết bằng độ, phút và phần mười phút. Ví dụ góc A có thể viết là: A = 70°30′2
