Chương 1. KHÍ CỤ ĐIỆN
1.1. KHÍ CỤ ĐIỀU KHIỂN BẰNG TAY
Khi cụ điều khiển bằng tay là những khí cụ làm việc nhờ vào tác động của truyền động bằng cơ khí hoặc bằng tay để đóng cắt các mạch điện một chiều hay xoay chiều có điện áp đến 500V, thông thường là các mạch điện động lực, mạch điện thắp sáng, khởi động, khống chế,… Khí cụ điều khiển bằng tay được dùng trong những sơ đồ đơn giản, không yêu cầu điều khiển tự động và tần số đóng ngắt cao của máy công tác.
Dưới đây ta xét một số khí cụ điều khiển bằng tay thưởng dùng.
1.1.1. Cầu dao
Cầu dao là loại khí cụ đóng – cất mạch điện bằng tay ở lưới điện hạ áp. Cầu dao được dùng rất phổ biến trong mạch điện dân dụng và công nghiệp ở dải công suất nhỏ với tần suất đông – cất bé. Ngoài ra còn có loại cầu dao đôi nổi (hình 1.1).
1.1.2. Công tắc xoay
Công tắc xoay (cầu dao đổi nổi) là loại khí cụ thường được dùng làm khi cụ đào mạch trong các mạch tự động có công suất nhỏ, trong các mạch khởi động, đao chiều hay đồi nối tử hình sao – tam giác của các động cơ điện (hình 1.2)
Công tắc xoay gồm nhiều vành (1) liên kết với nhau. Một vành tạo thành một cực có bố trí hệ thống tiếp điểm và hệ thống dập hồ quang. Mỗi cực có hai ch ỗ ngắt. Tiếp điểm tĩnh (2) làm bằng lá đồng thau. Tiếp điểm động (3) lắp cách điện trên trục (4) và có thể cùng quay với trục.
Bộ đàn hồi của tiếp điểm động tạo nên lực ép giữa các tiếp điểm. Khi quay núm (5), một số vành sẽ được đóng và một số vành sẽ bị mở.
Ở phần (6) của hộp có đặt các cơ cấu để đảm bảo việc cố định và chuyển đổi các tiếp điểm được nhanh mà không phụ thuộc vào vận tốc quay núm (5) bằng tay.
Công tắc xoay có nhiều ưu điểm hơn cầu dao vì kích thước nhỏ gọn chịu được va chạm và chấn động, nó có nhiều tiếp điểm nên đồng thời cô thể khống chế nhiều mạch điện. Nhược điểm chủ yếu của nó là hệ thống tiếp điểm và cơ cấu truyền động chóng mòn. Tùy thuộc vào đặc điểm phụ tải, nó có thể đóng mở từ (10-20)10 lần.
Trong máy công tác thường dùng công tắc xoay với dòng điện 6, 10, 15, 25, 40, và 60A với điện áp 220 và 380V. Công tắc xoay thường dùng với loại một, hai và ba cực.
