Chương 1. HỆ THỐNG ĐIỆN TRÊN ÔTÔ
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG
Hệ thống điện trên ôtô thực hiện các nhiệm vụ sau:
Châm lửa đốt cháy hỗn hợp công tác trong xi lanh.
Khởi động động cơ ôtô,
Chiếu sáng trong và ngoài xe.
Thông tin, đo lường các đại lượng chủ yếu như: tốc độ, mức xăng, áp lực dầu v.v..
Cấp điện cho các thiết bị phục vụ: máy điều hoà, radio, cassette, v.V..
Ngoài ra, hệ thống điện còn có chức năng nâng cao tính năng động lực của ôtô, nâng cao hiệu suất kinh tế trong khai thác và vận hành.
Trên các ôtô hiện đại, các linh kiện bán dẫn, mạch bán dẫn và các mạch tích hợp được sử dụng rộng rãi để thực hiện tự động hoá ở mức cao trong việc điều khiển và tối ưu hoá quá trình làm việc của các hệ thống điện trên ôtô.
1.2. CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA HỆ THỐNG ĐIỆN TRÊN ÔTÔ
Hệ thống điện trên ôtô là một hệ thống khép kín, trong đó có đầy đủ các khâu của một hệ thống điện nói chung, bao gồm:
– Nguồn điện (sản xuất điện năng)
Truyển tải điện
– Hộ tiêu thụ điện.
1.2.1. Nguồn điện trên ôtô là nguồn điện một chiếu điện áp thấp
– 12 VDC (trên ôtô du lịch và xe tải nhỏ).
– 24 VDC (trên các xe tải lớn).
– 48 VDC (trên các xe quân sự).
1.2.2. Truyền tải điện
Trên ôtô thường sử dụng hệ thống có một dây dẫn điện nổi từ cực dương của nguồn tới phụ tải điện, để khép kín mạch điện, người ta dùng ngay phần vỏ kim loại của các thiết bị, khung xe làm dây dẫn thứ hai để nổi với cực âm của nguồn. Phần vỏ kim loại của các thiết bị và khung xe được gọi là “mát” (masse).
1.2.3. Phụ tải điện
Trên ôtô bao gồm tất cả các thiết bị tiêu thụ điện như: máy khởi động, đèn chiếu sáng, còi điện, các thiết bị tiện nghi v.v.. Tính chất của các phụ tải điện trên ôtô rất đa dạng: phụ tải thuẩn trở (bóng đèn chiếu sáng), phụ tải có tính thuẩn cảm (các cuộn dây điện từ, biến áp đánh lửa), phụ tải có tính thuẩn dung (các tụ điện trong hệ thống đánh lửa, ắcquy, v.v.).
1.2.4. Môi trường làm việc
Môi trường làm việc của các trang bị điện trên ôtô rất khắc nghiệt: Nhiệt độ cao, đặc biệt là các thiết bị lắp đặt trong khoang bố trí động cơ nổ. Môi trường có nhiều bụi và độ ẩm cao. Trong quá trình ôtô chuyển động đi kèm theo là hiện tượng rung xóc, ảnh hưởng xấu đối với sự làm việc của các thiết bị điện.
1.3. PHÂN LOẠI CÁC HỆ THỐNG TRONG HỆ THỐNG CUNG CẤP ĐIỆN CỦA ÔTÔ
1.3.1. Theo chức năng và nhiệm vụ
a) Hệ thống cung cấp nguồn điện bao gồm: Ác quy và máy phát điện, có chức năng cung cấp điện cho các phụ tải và các mạch điều khiển trên ôtô. Tuy nhiên khi động cơ ôtô làm việc, máy phát là nguồn điện chính để cung cấp điện cho các phụ tải và nạp điện cho ắcquy.
b) Hệ thống khởi động: Làm nhiệm vụ quay trục khuỷu động cơ đạt tới một trị số tốc độ nhất định để sau đó động cơ có thể làm việc tự lập được,
c) Hệ thống đánh lửa: Có chức năng tạo ra tia lửa điện cao áp châm lửa đốt cháy hỗn hợp công tác (xăng – không khí trong xi lanh động cơ đúng thời điểm cần thiết.
d) Hệ thống thông tin tín hiệu: Có chức năng thông tin về trạng thái làm việc của động cơ nói riêng và của toàn xe nói chung.
