Chương 1. SINH LÝ CÂY TRỒNG
1.1. SINH LÝ TẾ BÀO THỰC VẬT
1.1.1. Tế bào là đơn vị của cơ thể sống
Sinh lý thực vật là một môn khoa học nghiên cứu những hiện tượng xảy ra trong cơ thể thực vật. Sự sống của thực vật là một chuỗi vô cùng phức tạp gồm nhiều hiện tượng sống liên kết chặt chẽ với nhau và phù hợp với nhau một cách tinh vi. Cơ thể thực vật bậc cao mà chúng ta chọn làm đối tượng nghiên cứu là một sinh vật đa bào cho nên hiện tượng sống của thực vật là do kết quả hoạt động sống tổng hợp của một tập hợp nhiều tế bào, hay nói cách khác tế bào là đơn vị cấu tạo cơ bản của cơ thể thực vật. Tập hợp các tế bào tạo nên các mô, tập hợp các mô tạo nên cơ quan và tập hợp các cơ quan tạo nên cơ thể thực vật. Vì vậy muốn tìm hiểu quá trình sống của thực vật thì trước hết phải tìm hiểu kỹ quá trình sống của từng tế bào.
Trước khi nghiên cứu tế bào, chúng ta cần hiểu đặc trưng của chất sống, quan hệ của chất sống và tế bào – Engels đã định nghĩa sự sống: “Sự sống là phương thức tổn tại của Protein, nhân tố trọng yếu nhất của phương thức tồn tại đó là giữa nó và điều kiện ngoại cảnh luôn luôn tiến hành trao đổi chất, khi nào trao đổi chất đình chỉ thì sự sống cũng đình chỉ theo. Kết quả là chất protein bị phân giải”.
– Chất sống khác với chất không sống ở chỗ, nó luôn luôn tiến hành trao đổi chất với điều kiện ngoại cảnh để duy trì sự sống và kiến tạo nên những hình thái đặc thù để sinh trưởng, phát triển (và chất không sống không bị điều kiện ngoại cảnh chi phối, mà sự tiếp xúc giữa chất không sống với điều kiện ngoại cảnh đưa đến kết quả cuối cùng là nó bị phá huỷ – ví dụ: đá bị phong hoá thành đất, sắt bị gỉ…).
– Sự trao đổi chất của chất sống bao gồm nhiều quá trình biến đổi về vật chất và năng lượng (quá trình đồng hoá và dị hoá).
+ Quá trình đồng hoá là quá trình biến đổi những chất không sống thành chất sống – dị hoá là quá trình phân giải những chất hữu cơ thành những chất không sống và cuối cùng thải ra ngoài cơ thể.
+ Đóng hoá và dị hoá là hai mặt thống nhất của sự trao đổi chất: vì rằng có dị hoá mới có nguyên liệu và năng lượng cho quá trình đồng hoá, ngược lại quá trình đồng hoá lại cung cấp cơ sở vật chất cho quá trình dị hoá.
– Mỗi loại hình sinh vật đều có một kiểu trao đổi chất riêng của nó, cho nên trên cùng một mảnh đất nếu ta trồng lúa thì sẽ thu được những hạt thóc mà chất dự trữ chủ yếu là tỉnh bột, nếu ta trồng lạc thì chất dự trữ lại là lipít, hoặc ta trồng mía thì sẽ cho ta đường….
