Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VĂN HOÁ ẨM THỰC
Mục tiêu:
– Về kiến thức:
+ Học sinh hiểu được khái niệm văn hoá, văn hoá ẩm thực: nhận biết được những giá trị của ẩm thực trong đời sống xã hội từ các góc độ văn hoá, y tế, xã hội, kinh tế dịch vụ du lịch.
+ Phân tích được biểu hiện của văn hoá ẩm thực qua các góc độ vật chất và tinh thần.
– Về kỹ năng:
Vận dụng thành thạo chuẩn xác những kiến thức chung về văn hoá ẩm thực vào để học các chương sau.
– Về thái độ:
Bước đầu hình thành ý thức tôn trọng văn hóa ẩm thực của từng quốc gia dân tộc.
Nội dung tóm tắt:
Văn hoá ẩm thực là một môn khoa học mới. Trước đây, người ta hiểu ẩm thực chỉ đơn thuần là các món ăn, đồ uống. Nhưng ngày nay, chúng ta phải hiểu như thế nào về ẩm thực và văn hoá ẩm thực? Ở chương Những vấn đề chung về văn hoá ẩm thực sẽ cho chúng ta biết những kiến thức về văn hoá, văn hoá ẩm thực nói chung, ẩm thực nhìn từ các góc độ văn hoá, xã hội, y tế và kinh tế dịch vụ du lịch cũng như những biểu hiện của văn hoá ẩm thực qua các góc độ vật chất và tinh thần. Từ đây, chúng ta sẽ có cách nhìn đúng đắn hơn về văn hoá ẩm thực. Và nhất là đồi với học sinh khoa Du lịch nói chung và học sinh chuyên ngành phục vụ khách sạn nhà hàng nói riêng cần phải nắm được những kiến thức về văn hoá ẩm thực để có thể phục vụ tốt hơn trong công việc của mình.
I. KHÁI NIỆM VỀ VĂN HOÁ ẨM THỰC
1. Khái niệm văn hoá
1.1. Định nghĩa văn hoá
Trong tiếng Việt, văn hoá là danh từ có một nội hàm ngữ nghĩa khá phong phú và phức tạp. Người ta có thể hiểu văn hoá như một hoạt động sáng tạo của con người, nhưng cũng có thể hiểu văn hoá như là lối sống, thái độ ứng xử, lại cũng có thể hiểu văn hoá như một trình độ học vấn mà mỗi công nhân viên chức vẫn ghi trong lý lịch công chức của mình.
Khi nói về vấn đề văn hoá, ở Việt Nam và trên thế giới có rất nhiều quan điểm khác nhau định nghĩa về văn hoá. Nhưng tựu chung lại có thể cho rằng, văn hoá là tất cả những gì không phải là tự nhiên mà văn hoá là do con người sáng tạo ra, thông qua các hoạt động của chính mình.
Theo quan niệm của UNESCO (Ủy ban giáo dục, khoa học và văn hoá của Liên hợp quốc có nêu: “Văn hoá là tổng thể những nét riêng biệt về tình thần và vật chất, trí tuệ và cảm xúc, quyết định tính cách của một xã hội hay một nhóm người trong xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống và giá trị, tập tục và tín ngưỡng” (1982).
Theo các nhà nghiên cứu, văn hoá gồm hai mảng chính: Văn hoá vật chất (hay văn hoá vật thể), và văn hoá tinh thần (hay văn hoá phi vật thể). Trong quá trình hoạt động sống, con người đã tạo nên nền văn hoá vật chất, thông qua quá trình tác động của họ trực tiếp vào tự nhiên, mang lại tính vật chất thuần tuý, như việc con người biết chế tác công cụ lao động, chế tạo ra nguyên vật liệu, biết xây dựng nhà ở, cầu đường giao thông, đến đài, thành quách, đình chùa, miếu mạo… Còn nền văn hoá tỉnh thần được con người sáng tạo nên thông qua hoạt động sống như giao tiếp, ứng xử bằng tư duy, bằng các quan niệm hay những cách ứng xử với môi trường tự nhiên và xã hội như: các triết lý (hay quan niệm) về vũ trụ, văn hoá, lịch sử, nghệ thuật, tôn giáo, phong tục, tập quán, lễ hội và các hoạt động văn hoá khác vô cùng phong phú, sinh động.
