Chương 1
CẤU TRÚC TUẦN HOÀN
TRONG TINH THỂ
Chương này trình bày về sự sắp xếp các nguyên tử trong tỉnh thể và mô tả sự sắp xếp này bằng các công cụ toán học cũng như bằng hình vẽ cụ thể. Mục đích của chương này là thấy được sự sắp xếp theo trật tự tuần hoàn của các nguyên tửtrong tình thể, đặc biệt trong một số mạng tinh thể cụ thể. Trong giới hạn của một chương không thể chứa đựng tất cả các kiến thức về tỉnh thể học.
§1. DÂY CÁC NGUYÊN TỬ TUẦN HOÀN
Để mô tả cấu trúc người ta đã đặt ra ngôn ngữ đặc biệt tượng trưng. Tinh thể lý tưởng có thể được xây dựng bằng cách lặp lại không giới hạn những đơn vị cấu trúc giống nhau trong không gian. Một đơn vị như vậy có thể chứa từ một vài nguyên tử tới hàng vạn nguyên tử. Các nguyên tử có thể cùng loại hoặc khác loại. Có thể mô tả cấu trúc tỉnh thể nhờ phần cơ bản của mạng tinh thể lập lại trong không gian gọi là các ô cơ bản, mỗi điểm của ô này gắn với một nhóm nguyên tử. Nhóm nguyên tử này gọi là cơ sở. Các ô cơ bản lập lại trong không gian và tạo ra cấu trúc tỉnh thể.
1.1. Phép tịnh tiến và mạng tinh thể
Có thể xác định tinh thể lý tưởng như vật thể bao gồm nhiều nguyên tử trong mạng không gian bằng cách dùng các véctơ tịnh tiến cơ sở ã, b, c (hình 1.5) có các tính chất sau: Khi nghiên cứu mạng tinh thể từ một điểm bất kỳ có véctơ toạ độ ĩ, mạng có cùng dạng như khi nghiên cứu từ điểm ĩ’ (hình 1.1):
