Chương I. TỔNG QUAN VỀ XÃ HỘI HỌC
I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ XÃ HỘI HỌC
1. Khái quát chung về xã hội
Xã hội, theo nghĩa đơn giản nhất, là tập hợp của các cá nhân, song con người có quy luật sinh tốn của con người, xã hội có quy luật vận động của xã hội. Các quy luật đó cùng tồn tại và chi phối lẫn nhau. Vậy xã hội là gì? Hiện nay có rất nhiều quan niệm khác nhau về vấn đề này. Có một số quan niệm cho rằng: Xã hội là một tập hợp số đông người trong pham vi không gian và thời gian nhất định và có các ứng xử xã hội theo văn hóa riêng. Khái niệm khác cho rằng: Xã hội có thể định nghĩa như con người tương tác với nhau trong một lãnh thổ giới hạn và cùng chung một văn hóa (GS. John J. Macionis, Mỹ). Theo từ điển xã hội học của G. Endrweit và G. Trommdorff (Đức): Xã hội, theo nghĩa tổng quát là sự gắn bó (nói chung được xác định theo không gian và thời gian) của một tập hợp các thực thể sống cùng loại và chia sẻ cùng một quan hệ sống (Thực vật, động vật, con người); theo nghĩa hẹp và chỉ nói tới con người, là một tập hợp được giới hạn bởi không gian, thời gian hoặc xã hội và có sự sắp xếp của các cá nhân hay nhóm các nhân, những người gắn bỏ với nhau trong quan hệ tương hỗ trực tiếp và gián tiếp. Cũng có quan niệm cho rằng: xã hội là tổng hòa các mối quan hệ của con người sống trong giới hạn không gian và thời gian nhất định theo một nền văn hóa riêng. Các khái niệm trên cho thấy xã hội có bốn vấn đề cần để cập là: xã hội là một tập hợp người trong không gian và thời gian nhất định, tập hợp người có nền văn hóa riêng trong cách ứng xử xã hội, có những hoạt động kinh tế xã hội nhất định tương hỗ với nhau để đảm bảo sự sống, có hệ thống các mối quan hệ tương tác với nhau một cách trực tiếp hay gián tiếp. Từ sự phân tích trên, nhiều nhà xã hội học thống nhất rằng: Xã hội là một hệ thống các hoạt động và các quan hệ của con người có đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa chung cùng cư trú trên một lãnh thổ ở một giai đoạn phát triển nhất định của lịch sử.
Trong thực tế hiện nay, phạm trù xã hội được sử dụng rất đa dạng và phản ánh trong một phạm vi nhất định theo một mục đích nào đó. Nếu xem xét cách sống theo vật chất và những giá trị thống trị thì có xã hội thượng lưu và xã hội bình dân.
