Chương 1. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI HỌC ĐÔ THỊ
1. XÃ HỘI HỌC ĐÔ THỊ TRONG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI
Từ cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, công nghiệp hóa tư bản chủ nghĩa và kéo theo nó là quá trình đô thị hóa mạnh mẽ đi kèm với vô số những vấn đề xã hội nảy sinh ở các đô thị đã thu hút sự chú ý của các nhà xã hội học phương Tây.
Cho đến nửa sau thế kỉ XX, trên thực tế, phần lớn cư dân ở các nước phát triển phương Tây đều sống ở các đô thị và văn hóa đô thị đang chỉ phối mọi mặt trong đời sống của họ. Càng về sau này, tầm quan trọng của các đô thị trong xã hội hiện đại càng được nhận thức rõ rệt hơn. Chính điều này đã thúc đẩy các nhà xã hội học đô thị cố gắng mô tả và lí giải nhiều vấn đề trong cấu trúc và lối sống đô thị.
Xã hội học Đô thị có lẽ là chuyên ngành nhiều tuổi nhất của Xã hội học. Nó ra đời từ đầu thế kỉ XX, gắn liền với quá trình công nghiệp hóa tư bản chủ nghĩa. Và do đặc tính không gian – lãnh thổ mà nó bao quát, hầu như tất cả các chuyên ngành xã hội học khác phát triển sau đó đều có những chiếu cạnh (khía cạnh) đô thị riêng của chúng.
Ngay từ đầu thế kỉ XX, tại các nước đi đầu trong sự phát triển đô thị và quá trình đô thị hóa như Anh, Pháp, Tây Đức, Mĩ, nhiều trường đại học và viện nghiên cứu đã tiến hành những công trình nghiên cứu chuyên sâu về những vấn đề xã hội của đô thị và của quá trình đô thị hóa. Hàng loạt công trình nghiên cứu về nhiều mặt của đời sống đô thị đã được xuất bản. Trên cơ sở đó, từ những năm 20 của thế kỉ XX, trong xã hội học ở châu Âu và Bắc Mĩ đã hình thành một chuyên ngành với tên gọi xã hội học về đời sống đô thị (Sociology of urban life) hay là xã hội học đô thị (Urban sociology).
Tiếp đó, từ đầu những năm 50 của thế kỉ XX, đã có các hội nghị quốc tế đầu tiên về đề tài nghiên cứu xã hội học đô thị. Hội nghị đầu tiên được tổ chức năm 1953 tại Đại học Columbia (Mĩ) với sự tham gia của các nhà xã hội học các nước Anh, Pháp, Đức, Đan Mạch. Theo tuyến Liên hợp quốc cũng đã có các hội nghị quốc tế, hội thảo chuyên đề, các seminar về các văn để đô thị. Chẳng hạn, hội thảo khoa học được tổ chức tại Bangkok năm 1956 để bàn về các vấn để phát triển đô thị, các nhân tố kinh tế và xã hội có ảnh hưởng tới đời sống các đô thị châu Á.
