CHƯƠNG I. ĐẶC ĐIỂM ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP CỦA LOGIC HỌC
1. ĐẶC ĐIỂM ĐỐI TƯỢNG CỦA LOGIC HỌC
Một câu hỏi đặt ra liên quan tới phạm vi đối tượng của logic học: vậy logic học chỉ là học logic của tư duy hay còn là học logic nói chung? Liệu quan niệm “logic học và học logic” có mở rộng phạm vi của logic học quá đáng hay không? Và cân bản hơn, xét về thực chất, liệu có thể học logic của tư duy mà không cần quan tâm logic của thực tại hay không? Vấn đề này không chỉ là vấn đề phạm vi, mà thực sự là vấn đề bản chất đối tượng của logic học
Trước hết, logic là gì? Tác giả Lê Tử Thành trong cuốn sách đã dẫn “Logic học và phương pháp luận nghiên cứu khoa học” (NXB Trẻ, in lần thứ IV, 1995) đã xác định “phương pháp logic nhằm khám phá bản chất, tính tất nhiên, tính qui luật của sự vật trong quá trình phát triển” (tr.69). Cách xác định này nói chung là đúng đắn. Nếu giải trình ra thì ta sẽ thấy rõ các đặc trưng cơ bản của “cái logic”; nó có ít nhất 3 đặc tính: 1ình tất yếu, 2) tính bản chất và 3) tính phổ biến. Như vậy, “cái logic” không thuộc phạm trù ngẫu nhiên, hiện tượng, đơn nhất mà thuộc phạm trù tất nhiên, bản chất, phổ biến. Và tính logic một cách đầy đủ phải tổng hợp cả 3 tính tất nhiên, bản chất, phổ biến. Như đã biết, qui luật là loại quan hệ có tính tất yếu, bản chất, phố biến, lập đi lặp lại nhiều lần. Mà logic thi cũng có đầy đủ các đặc tính như thế. Cho nên quan hệ logic là có tính qui luật và ngược lại cũng vậy, qui luật nào cũng có tính logic. Nói khác đi, hai khái niệm “logic” và “qui luật” có chỗ căn bản trùng nhau. Vì thế cho nên, nếu ai đó có quan niệm rằng ngoài “tính logic” còn có những “tính khác logic”, “tính ngoài logic” là như thế, là đúng đắn vì tính logic không phải là tất cả mọi thuộc tính của các sự vật, hiện tượng. Song nếu ai đó quan niệm có “qui luật khác logic”, “qui luật ngoài logic” thì quan niệm như thế thực chất là sai làm, trừ phi có sự ngầm hiểu, “qui luật logic” là “qui luật của tư duy đúng đắn”. Nếu ngầm hiểu “qui luật logic” là “qui luật của tư duy đúng đắn” thì đương nhiên loại qui luật này có nét khác biệt với qui luật của tồn tại (thực tại). Thực chất và đặc trưng của sự khác biệt này ở đâu, đó là vấn đề mà logic học cần nghiên cứu chuyên sâu để sáng tỏ.
Trong vấn đề cơ bản của thế giới quan (triết học), vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại (thực tại), có vấn đề về quan hệ giữa logic của tư duy với logic của tồn tại (thực tại). Đó chính là hệ vấn đề: 1 cái nào có trước cái nào?, 2 cái nào sản sinh ra cái nào?, 3 cái nào quyết định cái nào?, 4/ cái nào phản ánh cái nào? vv…
Lịch sử triết học, như đã biết, và lịch sử đấu tranh giữa các trường phái duy vật và duy tâm, siêu hình và biện chứng. khá tri và bất khả trí, duy cảm và duy lý v.v… khi giải quyết ト đề nêu trên. Chúng ta đang ở đỉnh cao của văn hóa và
